Nhiều người dân việt nam từng được thưởng thức món mứt chà là
trong dịp tết nguyên đán. tuy nhiên, về công dụng chữa bệnh của nó không phải
ai cũng biết...
Chà là chứa nhiều potasium, magnesium, canxi, sắt, selenium, các
sinh tố nhóm B và có nhiều chất xơ như các loại quả khô khác. Do chà là khô
nghèo sinh tố C gây hạn chế quá trình hấp thu sắt. Vậy khi cần cung cấp sắt ta
nên phối hợp chà là với những thực phẩm có chứa nhiều sinh tố C như cam, chanh.
Chất đường có trong chà là từ 50 - 70% nên ăn rất ngọt, làm một số người không
ưa. Với người có đường huyết cao phải kỵ. Nhưng cũng vì thế nó lại nhanh chóng
làm hết mỏi mệt (cho người không phải kiêng ngọt) người lao động trí óc và chân
tay căng thẳng, mệt mỏi mạn tính (vận động viên, giáo viên, học sinh và mùa
thi). Bác sĩ Sarah Brewer MA, MB, Bchir (Anh Quốc) chuyên gia nổi tiếng về liệu
pháp chữa trị bổ sung đưa chà là vào danh mục các loại quả để tăng sinh lực.
Trong 100g chà là có chứa giá trị dinh dưỡng carbohydrat 57g; đạm
3g; chất béo < 1g, năng lượng 227kcal; chỉ số GI cao; chất kali và xơ nên
chà là có ích đối với người bị huyết áp cao. Một suất chà là khoảng 10 quả cỡ vừa
cung cấp 25% nhu cầu chất xơ và 600mg kali, tương đương 15% nhu cầu hàng ngày của
cơ thể.
Quả chà là được dùng tươi hay đã sấy khô: nếu đóng gói sẽ giữ được một năm. Có 2 loại nguyên hột và đã
tách bỏ hột. Không mua loại quá khô và giòn và giá trị dinh dưỡng đã bị giảm
nhiều. Dạng sử dụng chà là rất phong phú và đơn giản: ăn tươi hay khô thay đường
dùng kèm các món ăn khác như ăn với bánh mì là rất phổ biến, làm sa lát trộn,
làm nhân bánh, độn cơm (cho vào cơm sắp chín). Chà là kết hợp tốt với pho mát,
thịt heo xông khói và các trái cây khác. Trước khi cắt chà là thành miếng nên ướp
lạnh chúng một giờ để dễ dàng hơn.
Sữa chà là, chuối để bồi dưỡng chống mỏi mệt thần kinh và thể lực: 4 quả chà là (20g), 2 trái chuối chín, 1 ly sữa. Trộn đều chà
là chuối rồi cho sữa vào.
Bánh ngô - chà là: quả chà là 200g,
bột ngô 6 - 8g thìa to, sữa 1 lít, đường 100g, 1/2 quả chanh, 1 túi nhỏ đường
vani, bột quế 1 ít. Đường để thắng, sơri dầm nếu có. Cho chà là ngâm nước từ
sáng đến chiều (hoặc qua đêm) rồi bỏ hột thái nhỏ. Cho sữa và đường đun nóng,
khi sôi rắc đều ngô hạt vào. Đun và đảo đều trên lửa nhỏ khoảng 10 phút. Cho vỏ
và nước của 1/2 quả chanh, vani, chà là, bột quế vào đảo đều đổ vào khuôn đã
bôi bơ hoặc nước thắng hoặc vào bát có sa lát. Để nguội. Trước khi ăn trang trí
lên trên bằng Chà là hoặc sơri.
Canh chà là: chà là 6 quả, bách hợp 2 lạng,
trần bì 1 miếng, thịt đùi lợn 250g. Nấu nước sôi rồi cho tất cả vào nấu chín.
Nêm gia vị. Có công dụng dưỡng nhan, nhuận phổi, sinh tân, chỉ khái, lý khí.
Thích hợp cho người da khô, nhăn, móng tay nổi nếp gấp khô, họng khô, khản tiếng.
Chà là là mỹ phẩm: chà là là một
trong những loại quả được người phương Tây sử dụng nhiều trong chăm sóc da vì
chà là làm mềm biểu bì, tái tạo tế bào da. Nên đắp mặt nạ chà là cho trường hợp
da bị dị ứng nổi mẩn sau tiếp xúc ánh nắng mặt trời. Chà là còn dùng bảo vệ
tóc, chống khô tóc. Khi mát-xa, người ta dùng tinh dầu chà là hơn là quả chà là
tươi.
Tẩy trang bằng chà là: nguyên liệu: 1 thìa sữa tươi, một thìa bột gạo, một thìa bột ngô, 4 quả chà
là tươi, 2 quả chà là khô, 30ml nước. Thái chà là thành lát mỏng. Chà là khô
nghiền nát (bỏ hạt) đun sôi nước cho chà là vào đun sôi 5 phút nữa. Tắt lửa đậy
vung 30 phút, lọc lấy nước trộn với sữa, bột gạo, bột ngô thành kem rồi chưng
cách thủy, quấy đều. Thêm 2 thìa nước hãm chà là (lọc lần 1) và 2 thìa nước hãm
chà là (lọc lần 2) trộn đều. Khi đun tránh gây vón. Sau đó tắt lửa để nguội đổ
vào lọ. Khi tẩy trang xoa lên mặt, cổ kèm mát-xa. Sau đó rửa sạch bằng nước lạnh.
Lưu ý: trong chà là có chất tyramin, ăn nhiều có thể gây cho một số
người bị đau nửa đầu, chỉ ăn 3 - 5 quả lần.
