SỰ KHÁC BIỆT VÀ HOÀ HỢP TÂM LÝ TRONG ĐỜI SỐNG VỢ CHỒNG

“Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ và cả hai thành một xương một thịt” (St 1,27; 2,24). Những chương đầu của sách Sáng Thế cho thấy công trình tạo dựng của Thiên Chúa thật tốt đẹp! Thiên Chúa đã dựng nên con người để làm chủ vạn vật, và để được sống hạnh phúc trong mối tương quan với Thiên Chúa và với tha nhân, đặc biệt là hạnh phúc trong đời sống hôn nhân. Tự thuở ban đầu, Thiên Chúa đã tạo nên sự khác biệt giữa

người Nam và người Nữ, nhưng chính sự khác biệt đó lại là chất xúc tác để người Nam và người Nữ bổ trợ cho nhau, giúp nhau thăng tiến tình yêu và có đời sống hôn nhân hòa hợp, để cả hai trở thành một xương một thịt trong ân sủng Chúa ban.

Trong cuộc sống thường nhật, những lo toan, bận bịu, những khắc khoải ưu tư về cuộc sống vật chất làm cho người chồng, người vợ quên mất nửa kia của mình. Họ quên rằng người bạn đời của mình là một ân ban quý giá mà Thiên Chúa gởi tặng cho đời sống hôn nhân. Đôi khi, người ta lại khó chịu với những khác biệt của người của bạn đời mà không tự điều chỉnh mình để có thể tâm đầu ý hợp với nửa kia, nhằm gầy dựng cuộc sống gia đình tốt đẹp.

Mở đầu, khi nói đến khác biệt trong đời sống vợ chồng, tiến sĩ cho hay sự khác biệt tâm lý giữa người chồng và người vợ trong đời sống hôn nhân là sự khác biệt hữu ích, và làm nên vẻ đẹp trong đời sống gia đình chứ nó không phải là tác nhân khiến người ta trăn trở, khó chịu như mọi người thường nghĩ.

Giả như một ngày nào đó Thiên Chúa giấu hết những người Nữ, thế gian sẽ như thế nào? Không có ai cho con bú, không ai lo cho con, không có ai lo công việc nội trợ... Ngược lại, nếu Thiên Chúa giấu hết người Nam, thế gian sẽ như thế nào? Xe tắt máy không ai sửa chữa, bóng đèn tắt chẳng ai thay... 

Qua giả dụ trên có thể thấy rằng, người chồng, người vợ không thể thay thế hoàn toàn chức năng của nhau trong cuộc sống gia đình, ngược lại, họ cần nhau và sự khác biệt đem lại hứng thú trong đời sống. Thiên Chúa đã rất khôn ngoan khi dựng nên người Nam và người Nữ, đặt ra sự khác biệt để bổ túc và làm hoàn chỉnh đời sống con người.

Nhìn vào vẻ đẹp của sự khác biệt đó, khi bước vào tâm điểm của đời sống tâm lý của đời sống vợ chồng cũng cần biết lý do tại sao Thiên Chúa tạo nên sự khác biệt. Trong Thánh Kinh, Thiên Chúa phán: “Chúng ta hãy làm ra con người theo hình ảnh chúng ta” và “Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ” (x. St 1,26-27). Đây là câu nói bí quyết và là điểm căn bản để con người áp dụng vào đời sống hôn nhân, chứ không phải để chì chiết nhau, khó chịu với nhau về những khác biệt ngoài sự mong đợi của mình nơi người bạn đời.

Trong các khác biệt có khác biệt về thể lý, nơi đó người Nam và người Nữ có cấu trúc thể chất khác nhau, cơ thể người đàn ông được tạo nên để đóng vai trò người làm chồng, làm cha, trong khi đó phụ nữ đóng vai trò người làm vợ, làm mẹ. Tất cả những phần thân thể, cơ năng, tư duy phần nào phản ảnh vai trò làm chồng, làm cha, làm vợ và làm mẹ đó.

Về khác biệt tâm sinh lý, có thể nói đến sự phát triển não bộ con người. Thiên Chúa tạo dựng nên con người và sự khác biệt nằm ở chỗ toàn bộ con người được chi phối bởi khối óc. Thiên Chúa thiết kế khối óc con người thật lạ lùng, chia ra làm 2 bán cầu: bán cầu trái và bán cầu phải. Từ 80 đến 90% phụ nữ là người được não cầu trái điều khiển, ngược lại 80 đến 90% đàn ông do não cầu phải chi phối.

Mỗi một bán cầu có một đặc trưng và có một nhiệm vụ rất đặc biệt. Não cầu trái đặc trưng cho khả năng ngôn ngữ, khả năng lý luận, khả năng tinh vi và tế nhị. Vì thế phụ nữ thường là những người nhớ dai, rất tinh tế, có cảm tính rất thực tế trong cuộc sống và nói hay, đồng thời cũng hay nói. Ngược lại, do sự chi phối của não cầu phải, người đàn ông ít nói, hay làm, hay suy tư, suy luận, có chiều sâu và rộng trong tầm nhìn. Tượng trưng cho người Nam là khối óc và người Nữ là con tim, đôi khi con đường đi từ óc đến tim tuy ngắn nhưng rất xa, đi mãi không tới đích. 

Để nối kết giữa hai vùng não bộ, Thiên Chúa bắc một nhịp cầu làm cho 2 bán cầu giao thoa nhau, nhưng sự giao thoa này ở người phụ nữ mạnh hơn và có khả năng đạt tới 30% lượng thông tin trao đổi. Bởi đó, người phụ nữ có khả năng làm 2 việc một lúc do khả năng thông tinh nhanh nhạy giữa hai bán cầu trái và phải, còn đàn ông thì không, chỉ làm được một việc trong một thời điểm.

Về khác biệt tâm lý, khả năng ngôn ngữ là khả năng thiên phú cho người phụ nữ, phụ nữ trình bày tốt hơn, có khả năng nói được nhiều hơn và cả tiếp thu tốt trong việc học ngoại ngữ. Phụ nữ là người rất tỉ mỉ, đây là điều cần nhớ để có thể hoà hợp trong đời sống vợ chồng.

Phụ nữ thì nhớ dai, nên xảy ra hiện tượng tâm lý “tha mà không quên”. Bên cạnh đó, người phụ nữ cho rằng mọi chuyện điều quan trọng, nếu chuyện nhỏ không làm được thì chuyện to làm sao có khả năng hoàn thành. Đa số những bất đồng, vợ chồng xích mích, cãi cọ nhau cũng chỉ vì những chuyện nhỏ mọn.

Các đặc điểm khác biệt về tâm lý, về lý luận, về cách nhìn: Phụ nữ thì hay nói, còn đàn ông lại hay lý sự cùn. Theo tâm lý học năng lực lời nói đàn ông nặng 5 lần năng lực lời nói phụ nữ nên phụ nữ phải nói nhiều. Đàn ông thì điềm tĩnh, còn phụ nữ lại nôn nóng các vấn đề phải được giải quyết ngay. Phụ nữ nói bằng miệng, đàn ông nói bằng tay, đàn ông có cái nhìn rộng, bao quát theo tầm mức vĩ mô, ngược lại phụ nữ thì tỉ mỉ, chi tiết. Người phụ nữ dù đã lấy chồng nhưng chỉ yêu chồng khi khâm phục chồng, vì thế đàn ông phải tỏ rõ khả năng và bản lĩnh của mình trong đời sống gia đình.

Sinh lý là vấn đề nhạy cảm nhưng cũng quan trọng trong đời sống hôn nhân gia đình. Đặc điểm sinh lý của người nam như lò vi sóng, mau nóng, mau nguội. Trong khi người nữ như lò nướng lâu nóng, lâu nguội. Khác biệt sinh lý có thể làm đời sống tình dục không hoà hợp, nếu không để ý cũng sẽ gây nên đổ vỡ.

Những sự khác biệt này Thiên Chúa dựng nên để bù trừ lẫn nhau, bổ sung cho nhau nếu biết hoá giải tâm lý khác biệt thì sẽ có đời sống hạnh phúc. Khác biệt không phải là xấu nhưng là phương thuốc để thăng hoa tình yêu và bổ túc cho nhau. Bổ túc cho nhau có nghĩa là hiểu và dung hòa những gì mình có với những gì người bạn đời không có hoặc có ít  nơi mình và nhiều nơi người kia. Cần nhận biết và trao nhau những gì mình có nhằm làm cuộc sống hoà hợp, tránh xung đột để giúp nhau nên trọn đời sống con người.

Cần nhìn người bạn đời như là cuốn sách hấp dẫn từ trang đầu đến trang cuối vì sự khác biệt chỉ tượng trưng cho một điều rất quan trọng là hãy nhìn người vợ, người chồng mình như một quyển sách quý. Hãy nghĩ rằng khi lấy vợ, lấy chồng như là mua một quyển sách quý, vì thế buộc phải đọc từ trang đầu đến trang cuối, nếu đọc dở dang hay chỉ đọc phần đầu, phần cuối thì sẽ có những điều tốt đẹp mà mình không biết được. Đó là điều cần ghi nhớ, để mỗi ngày tái khám phá ra nơi người vợ mình, người chồng mình nhiều điểm tốt, điểm quý và rất đáng để học hỏi. 

Người chồng, người vợ có biết bao nhiêu là điểm tốt, những điều đáng quý mà chúng ta không biết, không khám phá ra. Càng có nhiều ấn tượng tốt về người bạn đời thì càng dễ tha thứ cho nhau những sai sót, những điều làm mất lòng, giữ được quân bình trong suy tư của mỗi người trong đời sống gia đình.

Thiên Chúa ban cho người chồng, người vợ là những người rất tốt, nhưng chỉ vì không tìm và không khám phá ra mà thôi. Vì thế, đừng bỏ lỡ cơ hội dành thời giờ để ngẫm xem người vợ, người chồng mình có những nét đẹp nào đáng trân quý, càng nhiều càng tốt và đừng quá để tâm đến những lỗi lầm nhỏ nhặt, mà quên đi những điều tốt đẹp nơi người vợ, người chồng mình. Cuốn sách hay nơi người bạn đời cần phải đọc chăm chỉ và tìm hiểu tường tận để có những cư xử làm cho đời sống hôn nhân hoà hợp.

 “Khắc khẩu” từ ngữ không có trong tự điển sống của vợ chồng: Không có chữ “khắc khẩu” trong đời sống hôn nhân. Hãy loại bỏ tư tưởng “khắc khẩu” ra khỏi tâm trí! Chỉ vì quan niệm “khắc khẩu” mà đã làm cho nhiều người xa nhau. Sở dĩ người ta đổ thừa cho khắc khẩu là vì vợ chồng không hiểu nhau, không thông cảm nhau và không tìm ra được điểm tốt của nhau, để sống hoà hợp trong đời sống hôn nhân. Hãy chấp nhận rằng nơi người vợ, người chồng có những điểm dị biệt nhưng cần thiết, và tư tưởng khắc khẩu làm cho người ta không chấp nhận nhau.

Để hoà hợp trong đời sống hằng ngày, cần có phương pháp trị liệu về phương diện tâm lý, trước nhất là bằng ngôn ngữ. Trong sinh hoạt thường nhật, “lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Vì thế, đừng dùng ngôn ngữ chết, chẳng hạn, vợ hỏi chồng: “Sao giờ này mới về?”; chồng trả lời: “Anh bị nổ lốp xe”; Vợ: “Sao hôm qua, hôm kia không nổ lốp mà hôm nay lại nổ?”. Trong câu hỏi này đã hàm ý câu trả lời, người bị hỏi không thể trả lời hợp lý được, vì thế dễ xảy ra xung đột. Cho nên cần phải sử dụng câu hỏi mở trong quan hệ vợ chồng để tìm hiểu vấn đề tường tận, chẳng những thế, những câu hỏi thích hợp, đúng lúc cón thể hiện sự quan tâm, yêu thương, săn sóc làm người được hỏi cũng cảm thấy ấm lòng.

Bên cạnh đó, cũng cần dùng ngôn ngữ hình thể để thể hiện lối diễn tả của mình qua ánh mắt, nụ cười, cái nắm tay, cử chỉ âu yếm thân thiện. Đây là ngôn ngữ có thể dùng để nói chuyện với nhau trong đời sống vợ chồng nơi phòng khách, bàn ăn, phòng ngủ. 

Vợ chồng cần trân quý nhau trong từng giây phút bên nhau nơi tổ ấm của mình và diễn tả tình yêu cho nhau không chỉ bằng lời nói mà cả bằng hành động, đó là cùng nhau gánh vác những công việc gia đình. Cả người chồng, người vợ đều đi làm suốt cả ngày, khi về đến nhà người vợ vẫn phải đảm đương công việc nội trợ, vì thế người chồng cũng cần phải thể hiện sự sẻ chia của mình bằng hành động cụ thể như rửa chén, quét nhà, lau nhà… 

Một điều quan trọng nữa là phải dành thời giờ cho nhau, để chia sẻ, hoá giải những khó khăn trong đời sống. Cả vợ và chồng cùng nhau xây dựng hạnh phúc trong gia đình mình bằng cách dành thời giờ chăm lo cho nhau. Người chồng bớt đi những buổi nhậu nhẹt, cà phê tán dóc cùng với bạn bè sau giờ làm việc, người vợ bớt đi những giờ mua sắm, tán gẫu cùng các bà, các cô để cả hai cùng dành thời gian bên nhau dưới mái ấm gia đình bằng những lời nói, hành động, để vun đắp gia đình qua công việc nội trợ, chăm sóc con cái, cùmg nhau giải trí, nghiên cứu, cùng thảo luận về công việc, về các vấn đề Giáo Hội, xã hội… Người vợ trong gia đình cần phải giữ hình ảnh của mình đúng mức, đừng quá phấn son loè loẹt mà cũng đừng quá xuề xoà qua loa mặc kệ vóc dáng bên ngoài của mình vì tâm lý đàng ông thích nét đẹp vửa phải, đúng lúc, đúng dịp của người bạn đời.

Hãy dành thời giờ cho nhau, hãy minh chứng cho nhau bằng tình yêu, hãy dùng lời nói rất chân thành, cởi mở và dùng câu hỏi mở để trao đổi với nhau. Đây là bí quyết để vun đắp hạnh phúc và không có chữ khắc khẩu trong đời sống hôn nhân mà chỉ có không hiểu nhau và chưa hiểu nhau. Vì vậy, cần dùng những điểm khác biệt về tâm lý, sinh lý cũng như tất cả những khả năng mà Thiên Chúa dựng nên để bù trừ lẫn nhau, nương tựa vào nhau và làm cho cuộc đời mình và hạnh phúc gia đình mình thêm thăng hoa mỗi ngày tốt đẹp hơn. Tình yêu đích thực trong đời sống hôn nhân là vui vẻ đón nhận những bổ khuyết của nhau để cùng nhau phát huy và xây dựng đời sống hạnh phúc theo ý Chúa muốn từ thuở ban đầu.

Sài Gòn, ngày 25 tháng 2 năm 2011
Ghi lại từ CT bài thuyết trình của Bác Sĩ Trần Mỹ Duyệt
Tạ Ân Phúc