1- Nước là thành phần chính yếu cấu tạo cơ thể
Thực vậy, khoảng 60-70% sức nặng của cơ thể là nước, phân phối ở khắp nơi như máu, cơ bắp, não bộ, phổi, xương khớp…
Con người có thể chịu đựng đói ăn trong vài tháng, nhưng thiếu nước trong dăm ba ngày là đã có nhiều nguy cơ tử vong. Ngoài ra, mỗi ngày cơ thể mất đi khoảng 1,5 lit nước qua đại tiểu tiện, đổ mồ hôi, hơi thở. Làm việc, vận động cơ thể sẽ mất thêm nước. Vì vậy, để giữ lượng nước của cơ thể bình thường, cần phải uống nước để thay thế phần mất đi.
2- Vai trò của nước trong cơ thể
Nước có nhiều vai trò rất quan trọng trong:
a.Duy trì nhiệt độ trung bình của cơ thể như nước trong bộ tản nhiệt (radiator) xe hơi, tầu bay
b.Chuyên chở chất dinh dưỡng và oxy nuôi tất cả tế bào.
c.Giúp chuyển hóa thực phẩm ra năng lượng, cần thiết cho các chức năng cơ thể.
d.Giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng
e.Loại bỏ các chất thải của cơ thể qua hệ tiết niệu, da, ruột, hơi thở.
g.Bao che các cơ quan sinh tử trong cơ thể, tránh tổn thương do sự cọ xát, va chạm
h.Bảo vệ các khớp xương, tránh viêm sưng, đau nhức vì nước là chất nhờn làm cho khớp cử động trơn tru
i.Làm ẩm không khí để sự hô hấp dễ dàng, tránh dị ứng, ho khan
k.Phòng chống sự đóng cục máu ở các động mạch của tim, não, giảm nguy cơ tai biến tim và
não.
l.Cần thiết cho sự sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, các hormone cần thiết cho các chức năng và các phản ứng sinh hóa của cơ thể
m.Là thành phần cấu tạo của các bộ phận quan trọng: não chứa 85% nước, xương 22%, cơ bắp 75%, máu 92%, dịch bao tử 95%, răng 10%...
3- Hậu quả của không uống nước đầy đủ
Khi thiếu nước, cơ thể sẽ làm một cuộc tái phối trí: đưa nước tới các cơ quan sinh tử như não, tim, phổi, gan và thận và giảm nước tới các cơ quan ít quan trọng hơn như da, tiêu hóa, khớp. Do đó dấu hiệu thiếu nước xuất hiện sớm nhất ở các cơ quan hạng hai này.
1- Thiếu nước vừa phải đưa tới:
-Mệt mỏi, buồn ngủ, không có nước mắt khi khóc
-Táo bón vì không đủ nước để làm mềm chất phế thải tiêu hóa thực phẩm.
-Ít tiểu tiện
-Khô và ngứa da vì các tế bào da không có nước, tróc rụng
-Nổi mụn trứng cá
-Chẩy máu mũi vì niêm mạc khô, mạch máu dễ hư hao
-Tái phát nhiễm trùng tiết niệu vì không có nước để loại chất hóa học có hại và vi khuẩn ra ngoài cơ thể qua sự tiểu tiện. Sạn thận cũng dễ tái sinh.
-Ho khan, viêm phế quản vì không khí qua mũi không được làm ẩm, kích thích và khiến cho phổi nhậy cảm với bụi bặm, khói thuốc, các hóa chất
-Chẩy nước mũi vì mũi dễ bị dị ứng.
-Nhức đầu, chóng mặt, cơ bắp yếu mềm.
2- Thiếu trầm trọng đưa tới giảm huyết áp, tim đập nhanh; miệng, da, niêm mạc khô, không đổ mồ hôi; mắt sưng, rất khát nước, tiểu tiện ít, mất định hướng…
Nhiều người dùng tiêu chuẩn “khát” để uống nước. Thực ra, khát không phải là dấu hiệu toàn hảo để báo hiệu nhu cầu uống nước. Ở người cao tuổi hoặc trong vài bệnh, cảm giác khát giảm.
Vì thế, cần uống nước đều đều dù ta có khát hay không.
Có thể quan sát mầu của nước tiểu để biết thiếu nước. Nếu nước tiểu trong sáng là có đủ nước; vẩn đục mầu vàng là dấu hiệu của thiếu nước.
Nhu cầu nước - Nhu cầu nước của mỗi người thay đổi tùy theo tuổi tác, nhiệt độ cơ thể, cân nặng, mức độ vận động, làm việc, thời tiết...
Nhiều ý kiến cho rằng một người trưởng thành mỗi ngày cần khoảng 2 lít nước. Trong khi đó, một số khoa học gia lại cho là mỗi ngày chỉ cần uống 1 lít là được rồi. Có thể tính số nước nên uống mỗi ngày bằng cách chia sức nặng cơ thể theo kilogram cho 30. Thí dụ một người nặng 70 kí sẽ cần khoảng 2.3 lít nước mỗi ngày.
Nếu là lbs thì chia đôi. Nặng 120 lbs cần 60 oz nước/ngày.
Nên lưu ý là 80% số chất lỏng này là từ nước và các loại nước uống khác và 20% từ thực phẩm.
Cà phê, nước trà, nước ngọt có hơi thường có caffeine là chất lợi tiểu, làm cho sự thiếu nước trở nên trầm trọng hơn.
Uống vào lúc nào? - Nhiều người đợi khi nào cảm thấy khát hoặc miệng khô ran rồi mới uống nước thì sợ rằng hơi trễ đấy. Vì cảm giác khát giảm rất nhiều ở người cao tuổi và vì khô miệng là một trong những dấu hiệu cuối cùng của sự ráo nước (dehydration) của cơ thể.
Do đó, nên có thói quen uống nước vào những thời điểm nhất định để khỏi quên, khỏi thiếu nước. Thường thường nên uống một ly nước lạnh ngay khi thức dậy để động viên tế bào cơ thể rồi uống trước bữa điểm tâm; lúc 10 giờ sáng; trước khi ăn trưa; lúc 4 giờ chiều; trước khi ăn tối; lúc 9 giờ và trước khi đi ngủ.
Khi rất khát, chẳng nên nốc một hơi hết ly nước. Mà nên từ từ uống từng ngụm một để cho nước có thì giờ thấm qua thành ruột vào mạch máu, tưới mát các mô bào và thỏa mãn nhu cầu khát của một cơ thể bị thiếu nước.
Những trường hợp cần uống thêm nước
a.Không khí khô, như ngồi trong máy bay đường trường, cần uống 8oz nước mỗi giờ
b.Với thời tiết lạnh, cơ thể cần thêm nước và năng lượng để duy trì thân nhiệt ở mức độ 98.6.
c.Với thời tiết nóng mà làm việc ngoài trời, cần uống thêm một, hai ly nước.
d.Bị cảm cúm, sưng phổi có thể đưa tới khô nước cơ thể, vì vậy nhớ uống thêm vài ly nước.
đ.Bà mẹ có bầu, cần uống thêm 2-3 ly nước mỗi ngày để đáp ứng nhu cầu nước cho máu, nước bình ối, tế bào. Cho con bú sữa mẹ cũng cần thêm nước để có nhiều sữa.
e.Tiêu chẩy, ói mửa, băng huyết, bệnh tiểu đường…
Nước máy hay nước vô chai? - Dù là nước máy hoặc nước đóng chai, nên tìm hiểu nguồn gốc của nước coi xem chúng có bảo đảm an toàn không.
Tại Hoa Kỳ, nước máy do Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (EPA) kiểm soát, còn nước chai được coi như thực phẩm cho nên đều do Cơ Quan Thực Dược Phẩm kiểm soát.
Các giới chức y tế đều cho là nước máy an toàn và có nhiều ích lợi vì luôn luôn được các cơ quan chính quyền kiểm tra, thử nghiệm mỗi ngày để coi xem có bị ô nhiễm với hóa chất hoặc vi khuẩn. Nước chai chỉ cần chứng minh tính cách an toàn cho người tiêu thụ là được bán và mỗi năm chỉ cần thử nghiệm một lần. Nhiều loại nước chai dùng nước máy chế biến mà thành vì họ không cần chứng minh nguồn gốc của nước.
Mấy mẹo vặt để uống nước đầy đủ
1- Luôn luôn kè kè bên mình một chai nước để khi uống, có sẵn.
2- Nếu hay quên và nếu có thể, mang một đồng hồ báo hiệu mỗi đầu giờ để nhắc nhở uống nước
3- Nhỏ vài giọt nước chanh vào chai nước để có thêm chút hương vị thơm thơm, dễ uống.
4- Nhiều người thấy uống nước lạnh hấp dẫn hơn. Nếu không thích nước lạnh thì hâm hơi ấm một chút. Nước ấm có hương vị khác và có thể làm dịu cuống họng.
5- Có thể ăn một miếng bánh hơi mặn trước khi uống một ly nước. Vị mặn làm miệng khô khô, tăng cảm giác khát, cần nước.
6- Có thể ăn đá cục để có nước, nhưng đừng nhai, hư răng.
7- Mỗi lần đi qua một vòi nước máy trong sở làm, ghé miệng uống vài ngụm.
8- Nếu không thích hương vị của nước, có thể uống với một ống hút. Nước sẽ ít tiếp xúc với lưỡi và chạy thẳng xuống họng.
9- Cũng chẳng cần mua loại nước chai quá đắt, nhiều công ty sản xuất nước chai khuếch đại là nước máy không tốt. Lọc nước máy với đồ lọc là quá an toàn. Thường thường, chỉ cần nước chai khi tới các quốc gia đang trên đường phát triển.
10- Ăn nhiều rau, trái cây cũng chứa nhiều nước: chuối có 70% nước, táo 80%, cà chua, dưa hấu 90%, rau sà lách 95% nước.
Vài điều cần lưu ý
1- Trong khi uống nước là cần thiết, nhưng nếu uống quá nhu cầu hoặc sự chịu đựng của cơ thể lại là điều không tốt, đôi khi ngộ độc nước.
2- Bệnh nhân tim mạch, cao huyết áp, phù nề bàn chân cần tránh uống quá nhiều nước.
3- Nếu có bệnh thận, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống thêm nước.
4- Không nên uống nhiều nước trong khi ăn. Nước sẽ làm loãng dung dịch acit hydrochloric, dịch vị và enzym trong dạ dày, gây ra chậm tiêu hóa.
5- Đa số nước có thêm khoáng chất đều có acit acetic và acit này hay làm hư răng.
6- Uống nhiều nước có thể khiến cho ta phải thức giấc nửa đêm để đi tiểu, gây gián đoạn giấc ngủ. Có thể tránh bằng cách cắt giảm tiêu thụ nước mấy giờ trước khi đi ngủ và đi tiểu trước khi lên giường.
Kết luận
Con cá nó sống vì nước vì cần nước để tung tăng vẫy vùng bơi lội, kiếm ăn.
Con người không sống trong nước nhưng nước nằm trong người với 70% sức nặng cơ thể. Chỉ vài ngày thiếu nước là đã thấy hậu quả.
Không có nước miếng làm sao nhai, nuốt cơm thịt hàng ngày, phát ngôn hàng giờ. Không có nước làm sao có máu lưu thông nuôi dưỡng tế bào và loại bỏ độc chất trong cơ thể.
Không có nước lấy gì mà tạo ra hormon nam nữ để có nối dõi tông đường.
Lại còn da nhăn, mắt khô, miệng đắng, nhức đầu chóng mặt, bước đi loạng quạng, khớp kêu “cót két” khô dầu, sạn thận, …
Eo ôi, sợ quá… Tui đi uống nước đây, bà con cô bác trong họ ngoài làng ơi!!
Bác sĩ Nguyễn Ý Ðức
Texas-Hoa Kỳ
