Thăm Trại Trâu Hồi Hưu

Một bạn già của tôi một hôm gọi kể chuyện anh nằm mơ thấy được đi thăm viếng một trại trâu, đại đa số là trâu già. Có một số trâu trẻ khác đặc trách công việc giúp đỡ nhóm trâu bô lão.  Anh đến vào giờ ăn, người ta mang cỏ cho trâu.  Những con trâu trẻ đứng ăn nên ăn rất nhanh, có những con trâu trẻ mà lười nên nằm ăn, vì vậy “thực lực” không bằng trâu đứng.  Còn những trâu già yếu nhơi nhơi cỏ rất chậm.  Sáng ra, anh nhớ lại bài thơ nghe hồi trẻ về 100 bó cỏ nuôi 100 con trâu, anh gửi đến tôi nhờ giải dùm.  Bài đố như thế này:

Một trăm bó cỏ,  Một trăm con trâu
Trâu đứng ăn 5 (bó), Trâu nằm ăn 3 (bó)

Lụ khụ trâu già, Ba con một bó.

Vậy có bao nhiêu con trâu đứng, trâu nằm và trâu già?

 

Tôi nghĩ trại trâu như thế này không bao giờ có ở Việt Nam.  Trâu già không ai nuôi cho uổng cỏ, trong khi đó da trâu có thể bịt mặt trống, sừng trâu làm đồ gia dụng, xương trâu có thể nấu cao, thịt trâu thì có thể bán giả danh làm thịt bò.  

Không rõ bạn tôi biết đáp số mà có ý đố tôi, hay thực sự không biết và tưởng tôi là Thần Toán Tử Tưởng Kính hay Anh Cô mà nhờ giải.

Tôi lúng túng, loay quay hồi lâu mà vẫn không tìm ra đáp số, nên kêu cứu tới các bạn:

Tưởng dễ mà lại khó nhai,

Tôi ngồi cắn bút tính hoài không ra.

Xin mời các bạn gần xa,

Nam thanh nữ tú tài hoa giải dùm.

 

Vài ngày sau, một bà chị trong nhóm Trưng Vương 49 lại gửi cho bài thơ toán đố như sau:

Gửi anh đi chợ trăm tiền còm

Mua hộ trái cây mấy thứ ngon

Cam ngọt ba đồng nguyên trái lớn

Quít đường năm trái một đồng con

Thanh long tươi tốt năm đồng một

Ba thứ gom vừa trăm trái tròn

Xin hãy vì ai toan tính giúp

Ơn này ghi tạc tấm lòng son.

 

Với một trăm đồng, tôi cần mua 100 trái với giá cả khác nhau, nên tôi phải tính coi mua bao nhiêu trái cam ($3/trái), bao nhiêu quít ($1 năm trái), bao nhiêu thanh long ($5/trái).

Xin các bạn hãy vì tôi toan tính giúp, ơn này ghi tạc tấc lòng son!

Châu Sa

Nhờ Anh Đi Chợ

 

Cách đây 1 tuần, tôi có đưa ra 2 bài toán đố, 1 bài về tính số trâu đã có giải đáp, bài thứ hai nhờ anh đi chợ mua trái cây, hôm nay chúng ta tìm đáp số.  Khi nhận được bài thơ từ một chị trong nhóm Trưng Vương 49 (các chị vào trung học Trưng Vương năm 1949, tức là trên 70 năm rồi, nên hiện nay không ai dưới tuổi bát tuần), tôi đọc tới đọc lui và tưởng tượng tâm trạng của người viết và người đầu tiên nhận bức thư. 

Xin ghi lại đây bài thơ:

Gửi anh đi chợ trăm tiền còm

Mua hộ trái cây mấy thứ ngon

Cam ngọt ba đồng nguyên trái lớn

Quít đường năm trái một đồng con

Thanh long tươi tốt năm đồng một

Ba thứ gom vừa trăm trái tròn

Xin hãy vì ai toan tính giúp

Ơn này ghi tạc tấm lòng son.

Cô nữ sinh Trưng Vương này gặp chuyện bực mình là có một chàng theo đuổi.  Mỗi ngày cô ra khỏi trường, trên đường về nhà là có anh chàng làm đuôi lẽo đẽo sau lưng, tán hươu, tán vượn một cách rất …vô duyên.  Cô nghĩ ra một kế.  Một hôm, khi biết có chàng đang đi theo mình, cô quay lại trao cho anh một bức thư và dặn về nhà hẳn đọc.  Chàng thấy hớn hở, hí hửng, hồi hộp, đợi về tới nhà mở thư ra xem nàng viết gì.  Không phải thư tình mà là thư nhờ anh đi chợ, hay nói đúng hơn là nhờ anh giải một bài toán đố làm sao mà chỉ có 100 đồng mua cho được 100 trái cây với 3 loại khác nhau: cam, quít, thanh long.  Cô cho biết giá từng loại.  Bây giờ anh phải tính mỗi loại bao nhiêu phần trăm, sao cho đúng phóc “trăm đồng, trăm trái”, thêm vào đó, người hỏi dùng thơ thì người đáp cũng phải kết vần thơ khi đáp trả.  Anh đọc tới đọc lui, tính xuôi, tính ngược mà toát mồ hôi hột.  Than ôi:

Vò đầu, nặn óc, tính không ra,

Ba chân, bốn cẳng nhảy cho xa.

Từ đó anh biến mất.  Cô nữ sinh lém lỉnh, bản lãnh này dùng toán qua thi ca chiếu bí anh.  Thường bộ óc của chúng ta phát triển mạnh về phân nửa: hoặc bán cầu não bên trái, hoặc bán cầu phải.  Người giỏi toán phát triển bán cầu trái; người giỏi thơ văn, ca hát, nghệ thuật thì phát triển bên phải.  Tả tính toán, hữu hát hò là vậy.  Bài đố “toán trong thơ” quá khó cho anh bạn trẻ này.

Bây giờ, chúng ta thử tìm cách giải:

Gọi C: số trái Cam cần mua, Q: số trái Quít, T: số trái Thanh long.  Tổng số trai là 100, nên chúng ta có phương trinh (phtr) 1:

C + Q + T= 100

Cam $3/trái, nên 3C là số tiền mua cam, tương tự Q/5 là tiền mua quít, 5T là tiền mua thanh long, tổng cộng $100, nên chúng ta có phtr thứ 2:

3C + Q/5 + 5T =100

Pttr thứ 2 có phân số Q/5, chúng ta muốn triệt phân số thì nhân 2 vế cho 5:

15C + Q + 25T = 500

Thế Q = 100 - C - T để loại Q ra khỏi vòng chiến:

=>    14C + 24 T = 400

Đơn giản 2 vế của phtr:

7C+ 12T = 200

C = 200 – 12T

7

          Qua công thức cuối cùng trên với trị số của C tùy thuộc vào T, ta dùng phương pháp thay thế T từ từ để được C phải là số nguyên:

 

Nếu T = 1 thì C = 26.85 bị loại vì không phải là số nguyên,

Nếu T = 2 thì C = 25.14  cũng bị loại vì không phải là số nguyên,

Nếu T = 3 thì C = 23.52 cũng  bị loại vì không phải là số nguyên,

Nếu T = 4 thì C = 21.71 cũng bị loại vì không phải là số nguyên,

Nếu T = 5 thì C = 20  (140/7) được chọn vì 20 là số nguyên,

Làm tiếp như thế cho tới T = 12, tính ra C = 8 (56/7), là số nguyên nên được chọn.

Tiếp tục T = 13 trở đi không được chọn vì không cho C số nguyên và dương nào.

Vì vậy, có 2 đáp số cho bài toán mua trái cây này:

 

Đáp số 1:  20 Cam + 75 Quít + 5 Thanh Long  ($60 + $15 + $25)

Đáp số 2:  8 Cam + 80 Quít + 12 Thanh Long  ($24 + $16 + $60)

Các chị trong TV49 có 3 bài giải đáp:

1

Trăm bạc em đưa chẳng phải còm

Anh tìm mua được trái cây ngon

Cam đường hai chục dành mời bạn

Quít ngọt bẩy lăm để đãi con

Năm trái thanh long ta đủ bộ

Một trăm trái đó kể như tròn

Vẫn hay cắc cớ em làm khó

Cũng muốn vì ai lấy điểm son

2

Một trăm đồng bạc đem đi

Sao cho cam quít mua về phân minh

Anh mua hai chục cam sành

Bẩy lăm trái quít lá cành còn tươi

Thanh long mắc quá em ơi

Năm trái đủ rồi em chớ phiền anh

Lần sau xin nói rõ rành

Em đừng cắc cớ làm anh nhức đầu

3

Ngán thay chỉ trăm đồng còm

Mà em tính toán om sòm với anh

Có gì mà tính chẳng nhanh

Anh mang tiền ấy mua nhành quít tươi

Tám chục quít ngọt hẳn hoi

Mua thêm tám trái cam tươi vỏ vàng

Còn dư sáu chục rõ ràng

Mua mười hai trái thanh long đỏ hồng

Thế là mua hết trăm đồng

Trái cây trăm trái như nàng dặn mua

Hỏi em vừa lòng hay chưa

Hay anh phải hái sao tua trên trời.

 

Nhà thơ Linh Ân gửi bài giải đáp:

NHỜ MUA TRÁI CÂY

Gởi nhờ mua...dùng tiền gì ?!

Tiền “Hồ” chẳng đáng giá chi không xài...

Còn như đồng “Đô” nước ngoài...

Tôi đây lãnh nhận, ngày mai mua hàng.

************

Trăm “Đô” xanh trắng nắm trong tay,

Sáng sớm tham quan chợ trái cây,

Cam, Quít, Thanh Long tươi chất đống,

Hương thơm xúc cảm những vơi đầy.

“Thanh Long” hồng đỏ “Mười Hai” trái,

“Cam Ngọt” lựa thêm “Tám Trái” đây.

“Tám Chục” “Quít Đường” riêng một gói,

“Trăm Tiền” thanh toán thỏa vui thay.

 

------------------

 

“Thanh Long” “Mười Hai” nhân “Năm”,

“Tám Trái Cam Ngọt” xếp nằm nhân “Ba”,

“Quít Đường” bóng lộn vàng da,

“Một Đồng” “Năm Trái” cộng là “Tám Mươi”

Cộng tiền trả, cộng trái tươi,

“Trăm Đồng” “Trăm Trái” vui cười trao tay.

Linh-Ân Nguyễn Thiện Nhân

(Cuối Thu Cali.- Nov.2021)

 

Thân kính chúc quý vị và các bạn luôn vui khỏe cùng an toàn, an tâm trong mùa dịch. 

Châu Sa

Bánh Thuẫn Mùa Lễ Tạ Ơn

Ông bà Tám, mỗi năm làm lớn lễ Tạ ơn để cảm tạ Thiên Chúa ban cho gia tộc của ông bà từng sống trong ân điển diệu kỳ của Chúa.  Thường các con ông bà tổ chức vào ngày Chúa nhật trước ngày lễ Tạ ơn chính thức.  Lễ có “live streaming” cho thân bằng quyến thuộc từ xa có thể dự thính, dự… khán.

Gần 90 tuổi, ông bà có khá nhiều con cháu, chắt. Năm tới đứa chít (cháu đời thứ 5, gọi ông bà bằng Sơ) sẽ ra đời. Tất cả các con cháu đều thành đạt. Hơn thế nữa, con cháu nhà nầy đều yêu mến Chúa, có tinh thần phục vụ nhà Chúa và tha nhân một cách nhiệt thành.   

Tâm lý thông thường của con người là dễ quên ơn, nên ông hay dặn dò con cháu đừng quên ơn Chúa như vua David ngày xưa nhủ lòng: “Hỡi linh hồn ta, hãy ngợi khen Đức Giê-hô-va, chớ quên các ân huệ của Ngài.”  (Thi-thiên 103:2); còn bà Tám thì nhắc con cháu luôn:  “Càng tạ ơn Chúa thì càng được Chúa thêm ơn”.

Ông bà Tám là người Quảng Nam, thích có những khay bánh thuẫn truyền thống vào ngày gia đình đoàn tụ.  Bánh thuẫn nướng với cái khuôn bằng gang,  hình bầu dục giống như cái thuẫn.

Trước đây, lúc còn trẻ, còn khỏe, chính tay bà Tám làm bánh.  Khuôn bánh nướng bằng than, và có những viên than hồng để trên mặt nắp khuôn.  Bánh nướng “ra lò” rất thơm,  ăn nghe giòn tan ở phần xung quanh bánh và mềm xốp ở giữa, rất ngon miệng.  Ông Tám rất thích bánh thuẫn bà nướng.  Từ nhiều năm nay, bà đã thôi làm và truyền bí quyết lại cho cô gái lớn.  Cô giữ y công thức của mẹ với bột mì tinh (hay bình tinh: arrowroot flour) + bột năng (tapioca starch), trứng, đường, vanilla… Ông bà có cô dâu người Nam, khi làm để thêm nước dừa; còn cô cháu dâu người Bắc thì thích trộn thêm bột ngô (bắp).  Cả 3 loại này đều có người thích. 

Ông Tám mỗi lần ăn bánh thuẫn thường nhắc tới cái Thuẫn, là cái khiên, cái mộc, là thứ vũ khí phòng vệ. Trong Hán Việt, thuẫn  盾 có nghĩa che chở, hỗ trợ.  Hậu thuẫn nói lên sức mạnh nâng đỡ chống lưng từ phía sau. Thuẫn khác với mâu矛 là vũ khí tấn công.  Chiến binh ngày xưa  khi ra trận, tay phải cầm gươm, giáo, hay mâu và tay trái cầm cái thuẫn.  Tay phải tấn công, tay trái phòng thủ.  Vì nghĩa mâu và thuẫn nghịch nhau, nên khi diễn tả tình trạng xung đột, đối chọi nhau, người ta dùng từ ghép mâu-thuẫn.

Do ý nghĩa chữ Thuẫn, khi ăn bánh thuẫn người ta nghĩ đến sự giúp đỡ, hỗ trợ, che chắn từ nhiều nguồn, nhiều người trên đời sống mình: như cha mẹ, ông bà, bạn bè, tiền nhân, người xung quanh. Đối với gia đình ông bà Tám đó là Thiên Chúa. 

Khi đọc lời Chúa, ông bà nhận ra đức tin là cái thuẫn qua lời dạy của Thánh Phao-lô  “Phải lấy thêm đức tin làm thuẫn, nhờ đó anh em có thể dập tắt được các tên lửa của kẻ dữ.”  (Ê-phê-sô 6:16).  Qua đức tin, gia đình ông bà được Chúa gìn giữ, che chở, nâng đỡ.

Ông nhắc nhở con cháu là muốn đức tin càng ngày càng mạnh thì phải vâng phục ý Chúa.  Ông nhắc con cháu công thức 2T: Tin và Tuân, như 2 nhánh của cái kéo, cần đi liền nhau mới hữu hiệu.

Có đứa cháu gọi ông bằng bác phỏng vấn: -Hai bác tuổi này còn minh mẫn, sáng suốt là nhờ vào đâu?   Ông cho biết ông bà dựa trên câu Kinh Thánh:   “Cầm gươm của Đức Thánh Linh, là lời Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 6:17b).  Vậy Lời Kinh Thánh chính là gươm, là cây mâu, là vũ khí của Đức Thánh Linh ban cho để tấn công vào thế lực mờ tối của Sa-tan.  Ông có 4 bước để học hỏi Lời Chúa:

1.     Học, đọc , nghe;

2.     Suy gẫm lời Chúa trong lòng;

3.     Áp dụng vào đời sống;

4.     Chia sẻ cho người khác.

Một người bạn hỏi ở vào tuổi cuối đời, ông bà nghĩ gì về cái chết?

Ông bà cho biết rằng ông bà là lính chiến thuộc linh của Chúa Giê-su nên sẵn sàng chết, và cũng sẵn sàng sống để lưu truyền lại đức tin cho con cháu.  Ông bà thường suy gẫm câu Thi-thiên 71:18  “Lạy Đức Chúa Trời, dầu khi con đã già và tóc bạc rồi,  Xin Chúa đừng từ bỏ con.  Cho đến khi con rao truyền sức mạnh của Ngài cho thế hệ mai sau, Và quyền năng Ngài cho dòng dõi kế tiếp.”

Ông ngâm lên câu ca dao một cách sảng khoái:

Người trồng cây hạnh người chơi,
Ta trồng cây đức để đời về sau.

Ông cho biết theo ông “cây đức” đây là cây đức tin đó. Đoạn, ông chỉ lên tường màu vàng, có mấy chữ màu đỏ đã được viết lên:  “Người công chính sống bởi đức tin”. 

Sau cùng, ông mời bà cầu nguyện cảm tạ Thiên Chúa và chúc phước cho con cháu.  

Châu Sa thuật (Mùa Tạ Ơn 2021)

TB: Tôi chưa được ăn bánh thuẫn của miền Trung, (mong sẽ có dịp). Lúc nhỏ, tôi thường nghe má tôi kể chuyện ở làng quê bà sinh trưởng là Tân Vạn, Biên Hòa, người ta hay tổ chức thi vừa chạy vừa ăn bánh “thửng”.  Có người bị nghẹt thở mà chết.  Từ đó, làng xã cấm không cho tổ chức thi như vậy nữa.  Về sau, tôi mới biết bánh thửng mà má tôi nói, đúng ra phải gọi là bánh thuẫn.