Nếu bạn là một trong số gần 785,000 người Mỹ bị nhồi máu cơ tim ( heart attack) lần đầu tiên vào năm nay, thì nhửng gì bạn làm trong nhửng giây phút đầu tiên có thể ảnh hưỡng tới suốt đời bạn
Đáng tiếc là nhiều người không biết các triệu chứng nhồi máu cơ tim ra sao hoặc phải làm những gi để cứu sống mạng mình khi cơn đau tim xẩy ra
Dưới đây là vài chỉ dẫn căn bản mà Bác sĩ tim mạch John P. Reilly đưa ra trong cuộc phỏng vấn đặc biệt dành cho đài CNN
Hỏi: Ba điều chủ yếu cần biết về tai biến mạch máu não là gì?
Đáp: Khi tai biến mach máu não ( cơn đau tim) xẩy ra thì mỗi giây đồng hồ qúi như vàng. Ba điều chủ yếu bạn cẩn phải làm là:
Tìm trợ giúp y tế tức thời. Các triệu chứng càng kéo dài thỉ số lượng cơ tim bị tổn thương càng nhiều. Các triệu chứng đầu tiên là dấu hiệu cho biết dòng máu tới tim đã bị nghẽn. Khi vào cấp cứu, bác sĩ sẽ nhanh chóng phục hồi dòng máu chạy tới tim bị tắc
Gọi 911 để xe cứu thương đến đưa bạn vào bệnh viện. Bạn không nên lái xe lấy hoặc nhờ người chở bạn tới bệnh viện. Trong cơn đau tim, nhịp tim của bạn có thề thất thường hoặc tim của bạn có thể ngưng đập
Các nhân viên cấp cứu có thể làm điện tâm đồ EKG trong khi chở bạn tới bệnh viện và xác nhận xem có phải bạn đang lên cơn đau tim hay không cũng như chữa trị các bất thường của nhip tim nếu cần. Họ cũng có thể báo cho bệnh viện biết trước để sữa soạn sẵn chờ bạn tới là điều trị liền
Nếu có sẳn, bạn hãy nhai một viên aspirin không tráng ngoài (uncoated aspirin) trong khi chờ xe cứu thương tới. Như vậy có thễ giúp ngăn chăn sự tạo thành các cục máu đông ( clot) có thể gây tai biến mạch máu não (đột quy)
Hỏi: Các triệu chứng thông thường của nhồi máu cơ tim là gì? Có gì khác biệt giữa đàn ông và phụ nữ hay không?
Đáp: Chúng ta ai cũng đều nhìn thấy trên phim ảnh cảnh người diễn viên ôm lấy ngực một cách đau đớn và ngã lăn xuống đất. Cơn đau tim tưởng rõ ràng như vậy, nhưng trên thực tế lại không phải lúc nào cũng dễ nhận ra như thế đâu
Các triệu chứng nhồi máu cơ tim có thể thay đổi và không phải lúc nào cũng làm làm đau đớn nơi ngực. Nhiểu bệnh nhân cho biết các triệu chứng của họ không gây đau đớn (pain) mà chỉ làm nhức nhối ( ache) hay khó chiụ (discomfort). Các triệu chứng có thể bắt đầu với một cái đau âm ỉ nơi ngực (dull pain) hoặc “nguy trang” dưới các dạng như khó tiêu, buồn nôn, khó thở và ợ nóng (heratburn). Những triệu chứng khác bao gồm khó chịu nơi cánh tay, cổ, hàm, bụng trên và dưới, chóng mặt, nhịp tim thay đổi và đổ mổ hôi lạnh đột ngột
Các triệu chứng của phụ nữ không luôn giống như các triệu chúng nhồi máu cơ tim của đàn ông. Các triệu chứng có thể “tinh tế” (subtle) khó nhận ra và có thể cũng không bao gồm đau tức ngực (chest pain)
Tôi không muốn nói là phụ nữ không có thể bị đau tức ngực, nhưng có những triệu chứng khác báo trưởc nhồi máu cơ tim của phụ nữ như suy yếu mêt mỏi đột ngột, đau ê ẩm mình mẩy hoặc có các triệu chứng giống như bệnh cúm. Bệnh tim là bệnh gây tử vong hàng đầu cho phụ nữ,nên điểu hết sức quan trọng là bạn phải biết nhận ra những triệu chúng này, dù chúng có “tinh tế” (subtle) tới đâu
Hỏi: Có mấy lựa chọn trong việc chữa trị
Đáp: Có nhiều lưa chọn khác nhau khi bạn bị nhồi máu cơ tim. Cách trị liệu hữu hiệu nhất là tạo hình mạch (angioplasty) và nong mạch máu (stenting).
 |
1- Một ống dò đưa quả bóng tới chỗ động mạch bị nghẽn
2- Quả bóng được thổi phồng , ép dẹp mảng đóng trên thành mạch máu và đẩy rộng động mạch
3- Khi động mạch đã được mở rộng, một ống nong được đặt ỡ chỗ quả bóng được thổi phồng
4- Quà bong được thổi phồng lẫn nữa đễ cho ống nong dãn ra và áp chặt vào thành động mạch
Trong một số trưởng hợp, thuốc làm bể cục đông máu ( clot-busting) được chích vào tĩnh mạch. Trong những trường hợp nghiêm trọng thì phài làm phẩu thuật nối tắt khẩn cấp động mach vành ( emergency coronary bypass grafting), nhưng điều này rất hiếm xẩy ra.
 |
Phép tạo hình mach là một thủ thuật xâm nhập tối thiểu, không giải phẫu để làm thông mach máu bị nghẽn. Một ống lưới nhỏ (stent) được đặt vào trong động mạch để tái lập dòng máu và dựng khung dàn cho mạch máu đã đươc thông
Thuốc làm bể cục đông máu đánh tan cục đông máu bịt nghẽn động mach. Nối tắt động mach vành là một thủ thuật mỗ banh ngực; một đoạn động mạch hay tĩnh mạch còn tốt lấy ở một chỗ khác trên cơ thể đươc dùng để nối vào đầu trên và đầu dưới cũa phần động mach vành bị nghẽn để tạo nên một đường máu mới
Rất may là với kỹ thuật y học tân kỳ ngày nay nhiều bệnh nhân có thể về nhà sau vài ngày nằm điều trị ở bệnh viện và tiếp tục đởi sống bình thường hoặc ít ra cũng có chất lượng tốt hơn
Hỏi: Sau khi khỏi bệnh thì phải làm gì?
Đáp: Bị nhồi máu cơ tim là một sự cố làm thay đổi cuộc đời và là cơ hội quan trọng để bạn suy nghĩ vể nếp sống hiện tại của mình
Chượng trình phục hồi tim mạch có lợi ích đối với nhiều bệnh nhân vì giúp họ có một nếp sống lành mạnh sau khi khỏi bệnh. Bạn cũng cần phải uống thuốc đều đặn. Bạn nên tuân theo đúng kế hoạch trị liệu và lấy hẹn định kỳ đi gặp bác sĩ tim và bác sĩ gia đình
Ngoài ra , điều quan trọng là bản thân bạn phải biết lo cho sức khoẻ của chính mình. Bạn cần xem xét lại nềp sống của mình đễ coi có thể cải thiện gỉ được không, như ăn uống lành mạnh hơn, vận động thể lực nhiều hơn, giảm stress hoặc bỏ hút thuốc. Tất cả những thay đổi này sẽ gia tăng rất nhiều cơ may ngăn chặn bệnh nhồi máu cơ tim tái phát
Heart attacks: What you should know- John P. Reilly- Apr,10,2013
